Een burn-out ontstaat zelden van de ene op de andere dag. Vaak is het een opeenstapeling van oorzaken. En één oorzaak die we bij Burnout Poli regelmatig tegenkomen, is het gevoel van machteloosheid: alsof je vooral aan het uitvoeren bent, maar niet meer zélf aan het roer staat.
Je voelt je moe, leeg of futloos, terwijl je “niks geks” hebt gedaan. Maar wat er wél aan de hand is? Een gebrek aan autonomie.
Als je werk niet meer van jou voelt
Autonomie gaat over invloed: het gevoel dat je keuzes kunt maken, zelf richting kunt geven, je werk kunt doen op een manier die bij jou past. Zonder die ruimte wordt werk iets wat je ondergaat, in plaats van iets wat je vormt. En dan raak je langzaam iets heel belangrijks kwijt.
Die autonomie is niet zomaar luxe – het raakt aan drie fundamentele menselijke behoeften:
-
Meaning – Ik wil dat wat ik doe zin heeft en zin geeft
Als je de Why, het waarom van je werk niet meer voelt, wordt het zwaar. Als je opdrachten uitvoert waar je zelf niet achter staat, of dag in dag uit bezig bent met lijstjes en vinkjes zonder betekenis, dan droogt je motivatie langzaam op.
Zoals Sandra, teamleider in de zorg, die zegt: “Ik kwam ooit in dit vak om mensen te helpen. Maar tegenwoordig ben ik vooral bezig met Excels en controlelijsten.” Haar werk klopt misschien op papier, maar voelt vanbinnen steeds leger.
-
Membership – Ik wil me verbonden en betrokken voelen
Als je structureel weinig inspraak hebt, of je stem telt niet mee, dan raak je ook het gevoel kwijt dat je ergens bij hoort. Mensen die weinig autonomie ervaren, voelen zich vaak ook geïsoleerd – alsof ze niet gezien of gehoord worden.
Tom, HR-medewerker, vertelde: “Ik voel me soms meer een doorgeefluik dan een collega. Ik krijg beleid opgelegd en moet het doorvertalen, maar niemand vraagt wat ík ervan vind.”
Verbondenheid zit niet alleen in gezelligheid op de werkvloer – het zit ook in serieus genomen worden. Veel bestuurders in de C-suite onderschatten hoe weinig betrokken hun HR professionals zich gaan voelen wanneer er alleen vanuit “boven” opdrachten uitgevoerd worden en de creativiteit of inspraak van hun collega’s er niet meer toe doet. Trouwens ook een veel gehoorde klacht bij en van HR managers.
-
Mastery – Ik wil goed zijn in wat ik doe
Als je continu beperkt wordt in hoe je je werk mag doen, komt ook je vakmanschap in het gedrang. Je weet wél hoe het beter, slimmer of menselijker kan, maar je krijgt de ruimte niet om dat te laten zien. En dat is frustrerend.
Want de meeste mensen willen groeien. Ergens goed in zijn. Trots kunnen zijn op wat ze doen. En als dat stuk wegvalt, verdwijnt ook de energie.
Geen controle, wel uitputting
Een gebrek aan autonomie vreet aan je motivatie, aan je identiteit en aan je energie. En hoe langer dat gevoel aanhoudt, hoe groter het risico op burn-out.
Want als je dag na dag leeft op basis van wat moet, zonder ruimte voor wat mag of wat klopt, dan raak je jezelf kwijt. Zelfs als je werk op papier precies hetzelfde blijft.
Hoe herstel je die autonomie?
Gelukkig is autonomie geen alles-of-niets-verhaal. Het kan in grote én kleine dingen zitten. En soms begint het met een paar nieuwe keuzes of gesprekken. Bijvoorbeeld:
- Pak terug waar jij invloed hebt. Denk klein: hoe begin je je dag? Hoe plan je je werk? Hoe communiceer je?
- Benoem waar je op leegloopt. Vaak weet je omgeving het niet eens.
- Ga op zoek naar zingeving (meaning). Waar krijg jij energie van? Wat klopt voor jou? Deel dat met jouw leidinggevende. Je zal verbaasd staan hoe gewenst dat is.
- Versterk je verbondenheid en creëer zo betrokkenheid (membership). Zoek collega’s op, wissel uit, laat jezelf zien.
- Zet je talenten in (mastery). Waar ben je goed in? Hoe kun je daar weer ruimte voor maken? Durf zelf die eerste stap te zetten.
Je hoeft geen nieuwe baan of levens veranderende beslissingen te nemen om meer autonomie te voelen. Maar het begint wel bij jezelf serieus nemen. En soms is dat de eerste daad van zelfzorg die écht verschil maakt.
Heb je daar een steun in de rug voor nodig? Of zijn er andere oorzaken die bij jou zorgen voor overmatige stress of zelfs een burn-out? Doe de burn-out test of neem gerust contact met ons op voor een vrijblijvende oriëntatiesessie.
