Wanneer mensen aan een burn-out denken, komt vaak als eerste de term werkstress naar boven. En inderdaad: langdurige werkdruk is één van de meest genoemde oorzaken van een burn-out. Maar wat bedoelen we daar eigenlijk mee? En waarom leidt het bij de één tot uitval, terwijl de ander ogenschijnlijk moeiteloos blijft doorgaan?
Laten we het eens uitpakken.
Structureel ‘aan’ staan
Langdurige werkdruk is geen kwestie van een paar drukke weken. Die kennen we allemaal. Het wordt pas ongezond als de druk structureel is, zonder voldoende ruimte voor herstel. Je werkt avonden door, slaat je lunchpauze over, of denkt zelfs op zondag nog aan je to-dolijst voor maandagochtend. Ken je dat gevoel dat je zondagochtend wakker wordt en alles wat je de komende week moet doen je overvalt? Wij noemen dat ook wel het zondagochtend syndroom. Het voelt misschien als tijdelijk, maar ondertussen sta je al maanden, soms jaren, continu aan.
Dat vreet energie.
Neem bijvoorbeeld Lianne, een projectmanager die altijd met tien dingen tegelijk bezig is. Ze is goed in haar werk, verantwoordelijk, en wil haar collega’s niet teleurstellen. Daarom zegt ze zelden ‘nee’, ook niet als haar agenda al overloopt. ‘Ik fix het wel’, zegt ze dan. Tot ze op een ochtend wakker wordt en letterlijk niet meer uit bed komt.
Niet omdat er één groot probleem was. Maar omdat er te lang geen rust was.
Geen tijd voor herstel = risico
Je lichaam en brein hebben hersteltijd nodig, net zoals een spier na een zware training. Dat betekent pauzes nemen, opladen, afschakelen. Maar wie structureel onder druk staat, ziet herstel als luxe – in plaats van noodzaak.
Een paar herkenbare signalen:
- Je komt uitgeput thuis, ook al zat je vooral achter je laptop.
- Je slaapt slecht of onrustig.
- Je hebt minder zin in sociale dingen (je moet al zó veel).
- Je reageert emotioneler of sneller geïrriteerd dan normaal.
- Je doet je werk nog, maar zonder plezier of voldoening.
Herkenbaar? Dan is het misschien tijd om stil te staan bij de vraag: is mijn werkdruk tijdelijk, of is dit het nieuwe normaal geworden?
De valkuil van goed presteren
Langdurige werkdruk komt vaak voor bij mensen die juist goed zijn in hun werk. Die het overzicht houden, extra taken oppakken, en ‘even snel’ iets oplossen wat eigenlijk niet hun verantwoordelijkheid is. Het zijn harde werkers, loyaal en betrokken. Precies die eigenschappen maken dat ze niet snel aan de rem trekken. De “diehards”. Het stereo type mens dat bij Burnout Poli binnen stapt en eigenlijk verbaasd is dat ze toch omgevallen zijn.
Zoals Murat, een leerkracht die steeds vaker de administratie van zijn zieke collega’s oppakte. “Voor de kinderen, voor het team, het moet toch gebeuren.” Ondertussen stapelden de taken zich op, en zijn energie slonk. Maar stoppen voelde als opgeven.
Tot zijn lijf voor hem stopte.
Hoe je de cirkel kunt doorbreken
Er is geen kant-en-klare oplossing. Maar dit zijn een paar belangrijke eerste stappen:
- Signalen serieus nemen. Vermoeidheid, frustratie of cynisme zijn geen zwakheden, maar waarschuwingslampjes.
- Grenzen verkennen en aangeven. Niet alles hoeft ‘nu’. En niet alles hoeft ‘door jou’.
- Pauzes plannen als onderdeel van je werk, niet als iets wat je doet als je tijd over hebt.
- Bespreek het. Met je leidinggevende, je collega’s, of – als het nodig is – met een professional.
Langdurige werkdruk ontstaat niet van de ene op de andere dag. Het afbouwen ervan kost ook tijd. Maar het goede nieuws: het is wél mogelijk. En je hoeft het niet alleen te doen.
